Η ψυχική υγεία των νέων έχει επηρεαστεί σημαντικά από την πανδημία του Covid-19, με τα συναισθήματα άγχους, θλίψης και αβεβαιότητας να κυριαρχούν στη ψυχο-συναισθηματική κατάσταση των νέων, σύμφωνα με έρευνες και μελέτες τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό.  Σύμφωνα με  σχετική έρευνα του Οργανισμού Νεολαίας Κύπρου (2021), το άγχος και η πίεση/στρες αναδεικνύονται ως τα κυρίαρχα συναισθήματα/ζητήματα που βιώνουν οι νέοι της Κύπρου σήμερα.

Σχεδόν 6 στους 10 νέους δήλωσαν ότι έχουν αισθανθεί την ανάγκη να επισκεφθούν κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας, με την πλειοψηφία αυτών να είναι γυναίκες. Μέσα από την έρευνα,  διαπιστώνεται επίσης ότι οι νέοι έχουν ψηλό βαθμό ψυχικής ανθεκτικότητας, έχουν δηλαδή την ικανότητα να ανακάμψουν από δυσκολίες και αντιξοότητες που ενδεχομένως να προκύψουν στις ζωές τους. H ψυχική υγεία είναι αδιαμφισβήτητα μία από τις σημαντικότερες πτυχές για την ποιότητα ζωής των νέων. Οι απόψεις των νέων για την εξεύρεση τρόπων απεγκλωβισμού από όλα τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν σήμερα και την καλύτερη στήριξή τους είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Η συμβολή της νεολαίας είναι θεμελιώδης για την εδραίωση της δημοκρατίας, για την προάσπιση της ειρήνης και την αντιμετώπιση των διαφόρων προκλήσεων, ενώ παράλληλα καλείται να ανακάμψει από την κρίση του Covid-19.

Η συμμετοχή των νέων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και τη συνδιαμόρφωση πολιτικών που τους αφορούν αποτελεί βασική αρχή της τρέχουσας Εθνικής Στρατηγικής για τη Νεολαία. Τα Νεοβαρόμετρα που διενήργησε ο ΟΝΕΚ κατά τα έτη 2020-2021 δείχνουν χαμηλό ενδιαφέρον των νέων για την πολιτική. Συγκεκριμένα, το 55% των ερωτηθέντων στο 2^Ο Νεοβαρόμετρο δηλώνουν λίγο ή καθόλου ενδιαφέρον για την πολιτική.

Η αύξηση της συμμετοχικότητας των νέων στα θέματα που άπτονται της προσωπικής, κοινωνικής και επαγγελματικής τους ζωής είναι ουσιαστική επιδίωξη σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, ούτως ώστε να μπορούν να εκφράζονται «οι νέοι για τους νέους».

Η αύξηση της απασχόλησης των νέων και η νεανική επιχειρηματικότητα έχει κεντρική σημασία για την πολιτική απασχόλησης της ΕΕ, αλλά και της Κύπρου ειδικότερα.

Σύμφωνα με το 3^ο  Νεοβαρόμετρο του ΟΝΕΚ, οι βασικότερες ανησυχίες των νέων εστιάζονται στα θέματα  εργασιακής αποκατάστασης, όπως η εύρεση εργασίας (48%), η καλή επαγγελματική προοπτική (19%), οι χαμηλοί μισθοί (16%), η ανεργία (12%), καθώς και η διατήρηση της εργασίας τους (5%). Υπογραμμίζεται ότι τα θέματα εργασίας είχαν αναδειχθεί ως η σημαντικότερη ανησυχία των νέων και στα προηγούμενα δύο Νεοβαρόμετρα.

Επίσης, η ανάπτυξη της επιχειρηματικής κουλτούρας μέσα από την τυπική και μη τυπική μάθηση και η υποστήριξη επιχειρηματικών δράσεων από τους νέους/νέες θεωρούνται επίσης μια εκ των προτεραιοτήτων στον τομέα της νεολαίας.

Το 2022 έχει ανακηρυχθεί ως Ευρωπαϊκό Έτος Νεολαίας. Ένας από τους στόχους του Έτους είναι να δοθεί έμφαση στη στήριξη των νέων με κάθε δυνατό τρόπο και ιδιαίτερα των νέων με λιγότερες ευκαιρίες. Θέματα όπως – μεταξύ άλλων- η κοινωνική ενσωμάτωση, η στέγαση, η κοινωνική ευημερία και οι συμβουλευτικές υπηρεσίες αποτελούν μέρος της κοινωνικής πρόνοιας. Λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας, η έμφαση στα θέματα κοινωνικής πρόνοιας για τη νεολαία και τη στήριξη ιδιαίτερα των ευάλωτων ομάδων νέων θεωρείται απαραίτητη για την ευημερία των νέων και της κοινωνίας γενικότερα.

Σύμφωνα με το 3^ο Νεοβαρόμετρο 2021, τα κοινωνικά στερεότυπα και οι προκαταλήψεις είναι το δεύτερο σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι νέοι στην Κύπρο σήμερα.

Η καταπολέμηση των όποιων κοινωνικών ταμπού, τα οποία εμποδίζουν ομάδες νέων να κτίσουν το μέλλον τους όπως αυτοί το ονειρεύονται αλλά και να ζήσουν το παρόν τους,  χωρίς να κουβαλούν το βάρος του “διαφορετικού”, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξης μιας υγιούς κοινωνίας χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς.

Η Κύπρος αντιμετωπίζει δύο σημαντικές προκλήσεις: την πράσινη μετάβαση και την ψηφιακή μετάβαση, οι οποίες αποτελούν προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία).

Η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος αποτελούν απειλή για ολόκληρη την υφήλιο, καθιστώντας σήμερα την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις και δράσεις για μια πιο πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη πιο επιτακτική από ποτέ άλλοτε. Παράλληλα, οι ψηφιακές τεχνολογίες παρουσιάζουν μια μεγάλη δυναμική για τη διαμόρφωση μιας βιώσιμης οικονομίας και την επίτευξη της πράσινης μετάβασης.

Ο τομέας εργασίας με/για τη νεολαία (youth work) περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων (κοινωνικές, πολιτιστικές, εκπαιδευτικές, αθλητικές, περιβαλλοντικές) που διεξάγονται με, από και για τους νέους στο πλαίσιο της μη τυπικής και άτυπης μάθησης. Η εργασία με/για τη νεολαία διακρίνεται από τρία κύρια χαρακτηριστικά: την εστίαση στους νέους, την προσωπική ανάπτυξη, και την εθελοντική συμμετοχή.

Στην παρούσα φάση, με την υιοθέτηση της Ευρωπαϊκής Ατζέντας για το Youth Work από το Συμβούλιο της ΕΕ, προωθούνται ενέργειες σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο για μια ολιστική ανάπτυξη του τομέα, όσον αφορά στα θέματα ποιότητας, αναγνώρισης και ενσωμάτωσης του στις πολιτικές και στρατηγικές για τη νεολαία.

Ο πολιτισμός έχει τη δύναμη να μεταμορφώνει ολόκληρες κοινωνίες, να ενισχύει τις τοπικές κοινωνίες και να σφυρηλατεί μια αίσθηση ταυτότητας σε άτομα όλων των ηλικιών. Ως εργαλείο για την ανάπτυξη της νεολαίας και των πολιτών, ο πολιτισμός διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη για τις μελλοντικές γενιές.

Η νεολαία μπορεί να δράσει ως γέφυρα μεταξύ πολιτισμών και χρησιμεύει ως κλειδί για την προώθηση της ειρήνης και της διαπολιτισμικής κατανόησης. Ως εκ τούτου, η ανάπτυξη της διάδρασης των νέων με τα πολιτισμικά θέματα, η ανάπτυξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας και δημιουργίας συνθηκών ίσης πρόσβασης στις τέχνες και τον πολιτισμό αποτελούν βασικές προτεραιότητες.

Η Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης είναι μια σειρά διαλόγων και συζητήσεων με τη συμμετοχή των Ευρωπαίων πολιτών, η οποία θα δώσει τη δυνατότητα σε πολίτες από όλη την Ευρώπη να μοιραστούν τις ιδέες τους και να συμβάλουν στη διαμόρφωση του κοινού μας μέλλοντος.

Το 2022 είναι το Ευρωπαϊκό Έτος Νεολαίας, φωτίζοντας τη σημασία της ευρωπαϊκής νεολαίας για την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος – πιο πράσινου, χωρίς αποκλεισμούς και πιο ψηφιακού.

Η συζήτηση αφορά ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως η ψυχική υγεία, η κλιματική αλλαγή, η μετανάστευση, ο ψηφιακός μετασχηματισμός κ.ά., τα οποία αφορούν και επηρεάζουν άμεσα τη νεολαία. Η νέα γενιά έχει ένα ιδιαίτερο σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει, υποβάλλοντας το όραμα και τις ιδέες της για το πώς μπορεί να οικοδομηθεί το μέλλον Ευρώπης αλλά και της Κύπρου.

Ένας από τους κύριους στόχους της ΕΕ και των κρατών μελών της είναι παροχή ποιοτικών ευκαιριών κατάρτισης των πολιτών της. Σύμφωνα με το 2^ο Νεοβαρόμετρο του ΟΝΕΚ, οι νέοι κατά 89% πιστεύουν στην αξία της δια βίου μάθησης.

Οι ευκαιρίες κατάρτισης που παρέχονται εκτός σχολείου, πανεπιστημίου και γενικότερα εκτός τους πλαισίου της επίσημης εκπαίδευσης πρέπει να παρέχουν στους νέους τα εφόδια και τις δεξιότητες για προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική ανάπτυξη. Στο πλαίσιο της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις μέρες μας και στην απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων.

Επιπρόσθετα, ιδιαίτερα σημαντικές για την ενίσχυση της απασχολησιμότητας των νέων θεωρούνται σήμερα οι ευκαιρίες κατάρτισης που στοχεύουν στην αναβάθμιση (up-skilling) ή επανειδίκευση (re-skilling).