Εκστρατεία Κατά του Ρατσισμού

Σε μια περίοδο που παρατηρείται έξαρση του ρατσισμού, των ακραίων τάσεων και των μισαλλόδοξων συμπεριφορών με πολλών ειδών διακρίσεις και ανισότητες, ο Οργανισμός Νεολαίας Κύπρου αντιτάσσεται σ’ όσα διαβρώνουν μια σύγχρονη, δημοκρατική και δίκαιη κοινωνία και αναλαμβάνει δράση για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση.

To κεντρικό μήνυμα της εκστρατείας μας είναι «Εξακολουθείς να συμφωνείς, σωστά;», και μέσα από αυτή επιδιώκουμε να ενθαρρύνουμε το κοινό να αντιληφθεί τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες και οι πρόσφυγες και να αναγνωρίσει πως, η όποια διαφορετικότητα δεν αλλάζει το καθεστώς ισότητας που κάθε πρόσωπο πρέπει να απολαμβάνει

Πρέσβειρα της εκστρατείας, μια νεαρή μετανάστρια από το Καμερούν, η Νικόλ Επουά, που από μικρή αναγκάστηκε να αφήσει πίσω της την πατρίδα της, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή και ένα ασφαλές περιβάλλον. Και η οποία, εξαιτίας της καταγωγής και του χρώματος του δέρματός της, έχει βιώσει ρατσισμό, έχει γίνει αποδέκτης απαξιωτικών συμπεριφορών, έχει υποστεί διακρίσεις και κοινωνικούς αποκλεισμούς.

Η Νικόλ Επουά είναι ένας άνθρωπος όπως εμείς, μιλά ελληνικά, κυκλοφορεί ανάμεσά μας, συχνάζει στα ίδια μέρη που συχνάζουμε κι εμείς, χαίρεται, λυπάται, θυμώνει, γελά όπως ακριβώς κι εμείς… Mόνο που για κάποιους, το χρώμα του δέρματος και η καταγωγή της, γίνονται η αιτία για να «μετατραπεί» και να αντιμετωπιστεί ευθύς αμέσως σαν «διαφορετική», «υποδεέστερη», «ξένη»…

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι κάθε άνθρωπος, απ’ όπου κι αν προέρχεται, ανεξαρτήτως καταγωγής, εθνικότητας ή άλλης ιδιαιτερότητας, αξίζει τον σεβασμό που απαιτούμε και για τους εαυτούς μας, την ευκαιρία να συμμετέχει ισότιμα στην κοινωνία, να ακουστεί, να αναγνωριστεί και να φτάσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων του.

Χωρίς διακρίσεις, χωρίς στερεότυπα, χωρίς αποκλεισμούς.

Δείτε πιο κάτω κάποιους όρους που μπορεί να είναι χρήσιμοι στην κατανόηση του ρατσισμού.

Ρητορική Μίσους (HATE SPEECH)

Η ελεύθερη έκφραση απόψεων ή ιδεών, ακόμη και προσβλητικών, ενοχλητικών ή σοκαριστικών, αποτελεί θεμελιώδες γνώρισμα του δημοκρατικού πολιτεύματος και συνιστά τον πυρήνα του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης, το οποίο σε κάθε δημοκρατικό κράτος προστατεύεται.

Ωστόσο, η ρητορική μίσους και η δημόσια έκφραση ρατσιστικού ή ξενοφοβικού λόγου, μέσω του οποίου αμφισβητείται το δικαίωμα μιας ομάδας ανθρώπων να συμμετέχει ισότιμα στην κοινωνική ζωή εξαιτίας της φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής ή άλλου γνωρίσματός της, καθώς και η προτροπή σε πράξεις βίας ή σε εκδηλώσεις μίσους εναντίον των μελών μιας τέτοιας ομάδας δεν προστατεύονται από την ελευθερία του λόγου, αλλά αντιθέτως απαγορεύονται και τιμωρούνται.

Η έννοια «ρητορική μίσους» δεν περιορίζεται μόνο σε μορφές του γραπτού ή του προφορικού λόγου, αλλά μπορεί να και συμπεριλαμβάνει εικόνες, είδωλα, ηλεκτρονικά ή άλλα παιχνίδια καθώς και άλλες ενέργειες που αποσκοπούν στην έκφραση ή διάδοση κάποιου μηνύματος.

Ρατσισμός

Η κοινωνική πρακτική ή και το πολιτικό σύστημα, που, αναπαράγοντας στερεότυπα και προκαταλήψεις και χρησιμοποιώντας τη δύναμη ή την εξουσία, υποστηρίζουν την ανωτερότητα και προωθούν την επικυριαρχία συγκεκριμένης ομάδας προσώπων έναντι άλλων ομάδων.

Είναι ένα πλέγμα αντιλήψεων, στάσεων, συμπεριφορών ή/και θεσμικών δομών που εξαναγκάζει ορισμένους ανθρώπους σε υποτελή διαβίωση, κι αυτό επειδή ανήκουν σε μια διακριτή ομάδα ανθρώπων. Ως δικαιολογία για τις διακρίσεις χρησιμοποιείται η διαφορετικότητα της ομάδας, στην οποία προσάπτεται συνήθως μια υποτιθέμενη κατωτερότητα ή επικινδυνότητα.

Η καταπολέμηση του ρατσισμού συνίσταται στην αποτροπή βίας, διακρίσεων και προκαταλήψεων που βιώνονται από πρόσωπα ή ομάδες προσώπων εξαιτίας κάποιων ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους και στην αποτελεσματική διερεύνηση και τιμωρία όλων των συναφών ποινικών αδικημάτων.

Μισαλλοδοξία

Το μίσος και η έλλειψη ανεκτικότητας και σεβασμού στις διαφορετικές συμπεριφορές, αντιλήψεις ή ιδέες.

Προκατάληψη

Η δυσμενής προδιάθεση απέναντι σε πρόσωπο ή ομάδα προσώπων, που βασίζεται σε αυθαίρετες γενικεύσεις και στερεότυπες πεποιθήσεις.

Στερεότυπα

Κάθε συλλογική διογκωμένη αντίληψη, εικόνα ή διαστρεβλωμένη αλήθεια σχετικά με ένα πρόσωπο ή ομάδα προσώπων, συνήθως σε σχέση με τις αντιλήψεις ή τις συμπεριφορές τους.
Κάθε γενίκευση η οποία επιτρέπει ελάχιστες ή και καθόλου ατομικές διαφοροποιήσεις ή κοινωνική επαλήθευση.

Ξενοφοβία

Το αίσθημα παράλογου ή και νοσηρού φόβου, αποστροφής ή αντιπάθειας προς τους ξένους, που έχει την πηγή της σε προκαταλήψεις ή κοινωνικά κατασκευασμένες εικόνες και αντιλήψεις και όχι σε ορθολογικά και αντικειμενικά δεδομένα.

Στρέφεται κυρίως εναντίον των μεταναστών, των προσφύγων και αιτητών ασύλου και των μελών μειονοτήτων.

Μετανάστης

είναι το πρόσωπο που εγκαταλείπει με τη θέλησή του την πατρίδα του, για να εγκατασταθεί επί μεγάλο χρονικό διάστημα σε άλλη χώρα. Η πιο συνήθης κατηγορία είναι οι οικονομικοί μετανάστες, που ξενιτεύονται για οικονομικούς/εργασιακούς λόγους, καθώς και οι περιβαλλοντικοί μετανάστες, οι οποίοι εγκαταλείπουν την πατρίδα τους μετά από μεγάλες περιβαλλοντικές καταστροφές.

Πρόσφυγας

είναι κάθε πρόσωπο που βρίσκεται εκτός της χώρας καταγωγής του έχει δικαιολογημένο φόβο δίωξης για λόγους φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, συμμετοχής σε ορισμένη κοινωνική ομάδα ή λόγω πολιτικών πεποιθήσεων και εξαιτίας αυτού του φόβου αδυνατεί ή δεν επιθυμεί να απολαμβάνει την προστασία αυτής της χώρας.

Αιτητής ασύλου

είναι κάθε πρόσωπο το οποίο αναμένει να εξεταστεί το αίτημά του να αναγνωριστεί ως πρόσφυγας.

Δικαιούχος συμπληρωματικής προστασίας

είναι κάθε πρόσωπο που δεν αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας, αλλά υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη και δεν είναι σε θέση ή, λόγω του κινδύνου αυτού, δεν είναι πρόθυμος, να θέσει τον εαυτό του υπό την προστασία της χώρας αυτής.

Ομοφοβία

Ομοφοβία είναι ο φόβος, η αποστροφή, ή οι διακρίσεις κατά της ομοφυλοφιλίας ή σε βάρος των ομοφυλόφιλων. Η ομοφοβία μπορεί να περιλαμβάνει ακόμη μίσος, εχθρότητα ή αποδοκιμασία των ομοφυλόφιλων ανθρώπων, της ομοφυλοφιλικής συμπεριφοράς, που οδηγεί στην εκδήλωση μισαλλοδοξίας. Συχνά φτάνει ως το σημείο να εκδηλώνεται πολύ επικίνδυνα, όπως μέσω λεκτικής βίας και με ομοφοβικά εγκλήματα μίσους όπως επιθέσεις, ξυλοδαρμούς, ακόμη και φόνους.

Η 17η Μαΐου έχει καθιερωθεί ως διεθνής ημέρα κατά της ομοφοβίας. Ο λόγος που επιλέχθηκε η συγκεκριμένη ημερομηνία, οφείλεται στο γεγονός ότι στις 17 Μαΐου 1990, η ομοφυλοφιλία έπαψε να θεωρείται ασθένεια από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας

Τρανσφοβία

Η αποστροφή, εχθρότητα ή διακρίσεις προς τα άτομα τα οποία εκφράζουν άλλη ταυτότητα φύλου από εκείνην που τους αποδόθηκε κατά τη γέννησή τους, μέσω π.χ. της ενδυμασίας, της χρήσης καλλυντικών, της ορμονοθεραπείας ή της επέμβασης επαναπροσδιορισμού φύλου.

Κοινωνικός αποκλεισμός

Η παρεμπόδιση πρόσβασης σε κοινωνικά δικαιώματα, αγαθά ή υπηρεσίες όπως π.χ. στην εργασία, την εκπαίδευσης ή την ιατροφαρμακευτική φροντίδα, η έλλειψη των οποίων οδηγεί συνήθως στην οικονομική ανέχεια και στην περιθωριοποίηση.